খাচী পাহাৰৰ নায়ক ইউ টিৰোট সিং  ছিয়েমৰ জন্ম হৈছিল ১৮০২ চনত খাচী পাহাৰৰ নংখলাও অঞ্চলৰ ছিমিলেহ বংশত। যুদ্ধৰ কৌশল, সাহস আৰু ব্ৰিটিছ দখলৰ বিৰুদ্ধে খাচী অঞ্চলৰ ওপৰত আপোচবিহীন নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে তেওঁক প্ৰশংসা কৰা হয়।

১৮২৬ চনত ইংৰাজসকলে এংলো-বাৰ্মিজ যুদ্ধৰ প্ৰায় দুবছৰ পিছত স্বাক্ষৰিত ইয়াণ্ডাবো সন্ধি সম্পাদন কৰি ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ ওপৰত এক দুৰ্গ প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ পিছত সুৰমা উপত্যকা (অসমত আৰু আংশিকভাৱে বাংলাদেশত)ও ইংৰাজৰ দখলত পৰিণত হৈছিল। তেওঁলোকে এই অঞ্চল দুটাক সহজ পৰিবহণ আৰু কৌশলগত উদ্দেশ্যত সংযোগ কৰিব বিচাৰিছিল। ইয়াৰ বাবে তেওঁলোকে খাচী পাহাৰৰ মাজেৰে এটা পথ নিৰ্মাণ কৰিব লগা হৈছিল।

এই কাহিনীটো ১৯ শতিকাৰ পৰাই আৰম্ভ হয় যেতিয়া ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা অৱশেষত ব্ৰিটিছৰ বাবে সুলভ হৈ পৰিল। ডেভিদ স্কট নামৰ এজন ব্ৰিটিছ এজেণ্টে অসম আৰু সুৰমা উপত্যকাৰ মাজত সংযোগ স্থাপনৰ পথ বিচাৰিছিল এই আশাত যে ইয়াৰ দ্বাৰা বাণিজ্যৰ বিকাশত সহায়ক হ’ব। এই পথটোৱে প্ৰায় ২৩০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত বিস্তৃত হ’ব আৰু মেঘালয়ো পাৰ হ’ব। সেই সময়ত মেঘালয় সৰু সৰু ৰাজ্যত বিভক্ত হৈ সাংবিধানিকভাৱে নিৰ্বাচিত মুখীয়ালসকলে চোৱাচিতা কৰিছিল। তেনে এজন মুখীয়াল আছিল উ টিৰোট চিং ছিয়েম, যি নংখ্লাৱৰ সাংবিধানিক মুৰব্বী আছিল। তেওঁ আছিল এজন দূৰদৰ্শী যিয়ে সদায় নিজৰ সমাজৰ উত্থানৰ দিশত কাম কৰিছিল। যেতিয়া তেওঁক এই প্ৰস্তাৱৰ বিষয়ে কোৱা হ’ল, তেতিয়া টিৰ’টে অনুভৱ কৰিলে যে ইয়াৰ দ্বাৰা তেওঁৰ সমাজখনক গভীৰভাৱে উপকৃত হ’ব আৰু সেয়েহে তেওঁ লগে লগে সন্মতি দিলে।

এডৱাৰ্ড গেইটে তেওঁৰ ‘দ্য হিষ্ট্ৰী অৱ আছাম’ নামৰ গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰিছে যে ১৮২৯ চনৰ আশে-পাশে কাম চলি থকাৰ সময়তে এজন শ্ৰমিকে তিৰোৎ সিঙক জনাইছিল যে ইংৰাজসকলৰ এই প্ৰকল্পৰ সন্দৰ্ভত গুপ্ত উদ্দেশ্য আছে আৰু তেওঁলোকে কৰ আৰোপ কৰি বশ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে প্ৰকল্পটো সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ লগে লগে তেওঁলোকক। টিৰোট চিঙে ডেভিদ স্কট আৰু আনসকলৰ সৈতে দৰবাৰৰ আহ্বান জনায়, য'ত তেওঁ নিজৰ উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে আৰু ব্ৰিটিছক নংখল' খালী কৰিবলৈ অনুৰোধ কৰে, যাৰ প্ৰতি ব্ৰিটিছে কেতিয়াও কোনো গুৰুত্ব নিদিলে। এই কথাই খাচীসকলক ক্ষুব্ধ কৰি তুলিছিল কাৰণ তেওঁলোকে নিজকে প্ৰতাৰণা কৰা অনুভৱ কৰিছিল, কাৰণ তেওঁলোকৰ আস্থা ভাঙি গৈছিল। টিৰোট সিং ৰ নেতৃত্বত ব্ৰিটিছ বিষয়াৰ সৰু দল এটাৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হত্যা কৰে। আৰু তাৰ পিছৰ চাৰিটা বছৰক এংলো-খাছি যুদ্ধ বুলি জনা যায়, য’ত তিৰোত সিঙে খাচী পাহাৰত ইংৰাজ সৈন্যৰ সৈতে যুঁজিছিল। বন্দুক বনাম তৰোৱাল আৰু কাঁড়ৰ যুদ্ধ আছিল, য’ত টিৰোট চিঙে নিজৰ গেৰিলা কৌশলেৰে ঔপনিৱেশিক বাহিনীক প্ৰতিহত কৰিছিল।

গুলীৰ আঘাত পাই ইউ টিৰোট সিং পাহাৰৰ গুহাত লুকাই থাকে। কিন্তু ব্ৰিটিছে বন্দী কৰি অৱশেষত ১৮৩৩ চনৰ ৯ জানুৱাৰীত ব্ৰিটিছৰ হাতত আত্মসমৰ্পণ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ১৮৩৫ চনৰ ১৭ জুলাইত ঢাকাত বন্দী হৈ থকাৰ সময়তে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।

মেঘালয়ৰ ইউ টিৰোট সিং গুহা এতিয়া পৰ্যটকৰ প্ৰধান আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰবিন্দু। মৈৰাং অঞ্চলত অৱস্থিত এই গুহাসমূহ ভ্ৰমণ কৰিলে পৰ্যটকসকলে সেই সময়ৰ যুদ্ধ আঁচনিৰ অভিজ্ঞতা লাভ কৰে। এই গুহাবোৰত টিৰোট সিং নিজৰ আত্মীয়ৰ লগত গোপন বৈঠকত মিলিত হৈছিল। ১৭ জুলাই মেঘালয়ত উ তিৰোত সিং দিৱস হিচাপে পালন কৰা হয়।