শক্তিশালী গণতন্ত্ৰৰ চতুৰ্থ স্তম্ভটো হৈছে  সংবাদ মাধ্যম। ভাৰতত এখন মুক্ত আৰু স্বতন্ত্ৰ সংবাদ মাধ্যমৰ গুৰুত্বক উজ্জ্বল কৰি তুলিবলৈ প্ৰতিবছৰে ১৬ নৱেম্বৰত ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেছ দিৱস পালন কৰা হয়। ভাৰতৰ প্ৰেছ কাউন্সিল এটা মুক্ত কাৰ্যকৰী সংস্থা।এই দিনটোৰ পৰাই ভাৰতীয় প্ৰেছ কাউন্সিল অফ ইণ্ডিয়াই নৈতিক প্ৰহৰী হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল। সেইয়ে আজিৰ দিনটোতে সংবাদ মাধ্যমৰ নৈতিকতা, সততা আৰু স্বাধীনতাক উদযাপন কৰা হয় আৰু উচ্চ মানদণ্ড বজাই ৰাখে। ভাৰতক গণতন্ত্ৰ হিচাপে গঢ়ি তোলাত ইয়াৰ অৱদানক সন্মান জনাইও প্ৰেছ দিৱস উদযাপন কৰা হয়। সংবাদ মাধ্যমে গণতান্ত্ৰিক জাতিৰ অন্যতম স্তম্ভ হিচাপে কাম কৰাৰ বিপৰীতে বিভিন্ন মিডিয়া হাউচত কাম কৰা সাংবাদিকসকলে সেই দাপোন হিচাপে কাম কৰে যাৰ প্ৰতিবেদন আৰু কাহিনীয়ে সমাজৰ বিভিন্ন দিশ সম্পূৰ্ণ সত্যতাৰে প্ৰতিফলিত কৰে। ১৬ নৱেম্বৰত সংবাদ মাধ্যমৰ স্বাধীনতা, কৰ্তব্য, নাগৰিকৰ প্ৰতি থকা দায়িত্বৰ চিত্ৰণ কৰে।

 ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেছ দিৱসৰ ইতিহাস

১৯৫৪ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত প্ৰথম প্ৰেছ আয়োগে সাংবাদিকতাৰ নৈতিকতাক নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখিবলৈ আৰু সঠিকভাৱে বজাই ৰাখিবলৈ বিধিগত কৰ্তৃত্ব লাভ কৰা এখন সমিতি বা সংস্থা গঠন কৰাৰ কল্পনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও আয়োগে উপলব্ধি কৰিলে যে সকলো প্ৰেছ সংস্থাৰ সৈতে উপযুক্ত সংযোগ বজাই ৰাখিবলৈ আৰু সংবাদ মাধ্যমে সন্মুখীন হোৱা সমস্যাসমূহ মোকাবিলা কৰিবলৈ এটা সঠিক পৰিচালনা সংস্থাৰ প্ৰয়োজন। এইদৰে দহ বছৰৰ পাছত ১৯৬৬ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যম আৰু প্ৰেছৰ সঠিক কাম-কাজ নিৰীক্ষণ কৰিবলৈ ভাৰতীয় প্ৰেছ কমিছন গঠন কৰা হয় আৰু প্ৰতিবেদনৰ মানদণ্ড পৰীক্ষা কৰা হয়। ৪ জুলাইত ভাৰতীয় প্ৰেছ কাউন্সিল প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছত ১৬ নৱেম্বৰৰ পৰা কাৰ্যক্ষমতা আৰম্ভ হয়। সংস্থাটোৰ প্ৰতিষ্ঠা স্মৃতিত এই দিনটো ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেছ দিৱস হিচাপে পালন কৰা হয়।

ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেছ দিৱস উদযাপনৰ বাবে ভাৰতীয় প্ৰেছ পৰিষদে ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যমে সন্মুখীন হোৱা একাধিক বিষয় উত্থাপন কৰিবলৈ বিভিন্ন আলোচনা চক্ৰ আৰু কৰ্মশালাৰ আয়োজন কৰে, লগতে বিভিন্ন বিষয়ত নাগৰিকক অধিক জ্ঞান দিয়াৰ চেষ্টা কৰে। তথ্যৰ অধিকাৰ (আৰ টি আই) আইন, বিভিন্ন ধৰণৰ সংকটৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সময়ত সংবাদ মাধ্যমৰ ভূমিকা আৰু দৃষ্টিভংগী, ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যমৰ কৰ্তব্য যে তেওঁলোকৰ মৌলিক কৰ্তব্যৰ ধাৰণাটোক প্ৰচাৰ কৰি নাগৰিকসকল অধিক সচেতন, আৰু সংকটৰ সময়ত নাগৰিকসকলক সঠিক ব্যৱস্থাসমূহ প্ৰেৰণ কৰা।

ওপৰত উল্লেখ কৰা বিষয়সমূহ মোকাবিলা কৰাৰ উপৰিও এই কৰ্মশালা আৰু আলোচনা চক্ৰৰ লক্ষ্য হৈছে গণতান্ত্ৰিক জাতি এটাত মুক্ত আৰু ন্যায়সংগত সংবাদ মাধ্যমৰ তাৎপৰ্যৰ বিষয়ে জনসাধাৰণক এদিন বা দুদিনৰ বাবে জ্ঞান দিয়া। ইয়াৰ উপৰিও সংবাদ মাধ্যমে নিজৰ উদ্দেশ্য আৰু দায়িত্বৰ বিষয়ে স্পষ্ট দৃষ্টিভংগী লাভ কৰিবলৈও এই দিৱস উদযাপন কৰে।