পুষ্পলতা দাস এগৰাকী ভাৰতীয় স্বাধীনতা সংগ্ৰামী, গান্ধীবাদী, সমাজ সংস্কাৰক আৰু ৰাজনৈতিক নেত্ৰী আছিল। ১৯১৫ চনৰ ২৭ মাৰ্চত উত্তৰ লখিমপুৰত পুষ্পলতা দাসৰ জন্ম হয়। তেওঁ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে ১৯৯৯ চনত ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক ভাৰতৰ তৃতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান পদ্মভূষণ প্ৰদান কৰে। তেওঁ শৈশৱৰ পৰাই মুক্ত মনোভাৱ আৰু বহিৰ্মুখী আছিল। ছয় বছৰ বয়সত ‘বানাৰ সেনা’ত যোগদান কৰি চক্ৰ সংঘৰ আয়োজন কৰি খাদীক জনসাধাৰণৰ মাজত জনপ্ৰিয় কৰি তুলিছিল। মাতৃৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ তেওঁ স্বাধীনতাৰ প্ৰতিজ্ঞা গ্ৰহণ কৰিছিল।ভগত সিং আৰু অন্যান্য বিপ্লৱী কৰ্মীসকলৰ কৰ্ম আৰু মতাদৰ্শৰ দ্বাৰা নৱপ্ৰজন্মক গভীৰভাৱে অনুপ্ৰাণিত হোৱা সময়ত অসমত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা পুষ্পলতাই স্কুলত পঢ়ি থকাৰ সময়তে এই ধাৰণাবোৰ গ্ৰহণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। ১৯৩০ চনত ১৫ বছৰ বয়সত আৰু পানবজাৰ বালিকা হাইস্কুলত অধ্যয়ন কৰি থকাৰ সময়তে তেওঁ আৰু তেওঁৰ দুগৰাকী বন্ধুৰ সৈতে কামৰূপ মহিলা সমিতিৰ চৌহদৰ ভিতৰত মুক্তি সংঘ নামৰ এটা বিপ্লৱী সংগঠন আৰম্ভ কৰে। এই সময়ত দেশখন নাগৰিক অবাধ্যতা আন্দোলনৰ সৈতে জড়িত হৈ পৰিছিল। ইংৰাজ শাসনৰ পৰা দেশৰ মুক্তিৰ যুঁজত যোগদান কৰিবলৈ এওঁলোকে প্ৰতিশ্ৰুতি লৈ নিজৰ তেজেৰে স্বাক্ষৰ কৰিছিল। ১৯৩১ চনত তেওঁ আৰু তেওঁৰ সহকৰ্মীসকলে ব্ৰিটিছৰাজে মহান স্বাধীনতা সংগ্ৰামী ভগত সিঙক দিয়া ফাঁচিৰ বিৰুদ্ধে এক প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰে । যাৰ বাবে তেওঁক বিদ্যালয়ৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয় । পিছত অৱশ্যে তেওঁ ব্যক্তিগত শিক্ষাৰ্থী হিচাপে পঢ়া-শুনা অব্যাহত ৰাখে ।তেখেত ছাত্ৰ জীৱনত কমিউনিষ্ট ধাৰণাৰ দ্বাৰা অতিশয় প্ৰভাৱিত হৈছিল আৰু ছাত্ৰ সক্ৰিয়তাৰ সৈতে জড়িত আছিল। নাগৰিক অধিকাৰ আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিৰক্ষা ৰক্ষাৰ লক্ষ্যৰে লোৱা সংগঠনৰ সৈতেও তেওঁ জড়িত আছিল।

তেখেতে পিছলৈ গুৱাহাটীৰ আৰ্ল ল' কলেজত আইনৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। সেই সময়ত তেওঁ এই কলেজ ছাত্ৰ একতা সভাৰ সাধাৰণ সম্পাদিকা আছিল। এই সময়ছোৱাতে গান্ধীজীয়ে আইন অমান্য আন্দোলনৰ অংশ হিচাপে ব্যক্তিগত সত্যাগ্ৰহৰ আহ্বান জনায় । আনহাতে, তাৰ দুবছৰ পিছত আৰম্ভ হোৱা ভাৰত ত্যাগ আন্দোলনত অংশগ্ৰহণ কৰে,ফলত তেওঁক কাৰাগাৰ লৈ যোৱা হয় আৰু যাৰ বাবে তেওঁৰ আইনৰ অধ্যয়নত আধৰুৱা হয় ।ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিকল্পনা সমিতিৰ মহিলা উপ-সমিতিৰ সদস্য হোৱাৰ বাবে তেওঁ মুম্বাইলৈ গুচি যায় আৰু তাতেই দুবছৰ বাস কৰে। অসমলৈ উভতি অহাৰ পিছত তেওঁ "শান্তি বাহিনী"আৰু "মৃত্যু বাহিনী" নামেৰে দুটা সংগঠন গঠন কৰে।১৯৪২ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত মৃত্যু বাহিনীৰ সহযোগীসকলে স্থানীয় থানাত জাতীয় পতাকা লৈ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু আৰক্ষীয়ে গুলীচালনা কৰোতে তেওঁৰ এজন সতীৰ্থৰ মৃত্যু হয়। তাৰ পিছত তেওঁ নিখিল ভাৰত কংগ্ৰেছ কমিটীৰ সদস্য আৰু অসম কংগ্ৰেছ কমিটীৰ মহিলা শাখাৰ সমন্বয়ক হৈ পৰে।

১৯৪৭ চনত স্বাধীনতাৰ ১৯৫১ চনত পুষ্পলতা দাস ৰাজ্যসভাৰ সদস্য হিচাপে নিৰ্বাচিত হৈ ১৯৬১ চনলৈকে পৰৱৰ্তী কাৰ্যকালৰ বাবে ৰাজ্যসভাৰ সদস্য হিচাপে অক্ষুণ্ণ ৰাখিছিল।পিছলৈ ১৯৫৮ চনত তেওঁ নিখিল ভাৰত কংগ্ৰেছৰ কাৰ্যকৰী সমিতিৰ সদস্য আছিল আৰু ১৯৫৯ চনত তেওঁ সংসদীয় প্ৰতিনিধি দলৰ সদস্য হিচাপে পূব ইউৰোপৰ কেইবাখনো দেশ ভ্ৰমণ কৰিছিল।অসম বিধানসভাৰ সদস্যও আছিল, অল ইণ্ডিয়া খাদী ব’ৰ্ড (অসম শাখাৰ অধ্যক্ষ), কেন্দ্ৰীয় সমাজ কল্যাণ ব’ৰ্ড, কংগ্ৰেছৰ পৰিকল্পনা সমিতি (মহিলা শাখা), ইষ্ট ইণ্ডিয়া চলচ্চিত্ৰ চেঞ্চৰ আদি বিভিন্ন সংগঠনৰ সৈতেও জড়িত আছিল।স্বামীৰ মৃত্যুৰ পিছত দাসে ৰাজনীতিৰ পৰা আঁতৰি আহিছিল, সমাজসেৱাত অধিক মনোনিৱেশ কৰিছিল। অসমীয়া আলোচনী জয়ন্তী সম্পাদনা কৰি কস্তুৰবা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় সোঁৱৰণী ন্যাস, খাদী আৰু গ্ৰামীণ উদ্যোগ পৰিষদৰ অধ্যক্ষা আছিল।

এইগৰাকী স্বাধীনতা সংগ্ৰামীক জীৱনজোৰা সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক অৱদানৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক স্বাধীনতা সংগ্ৰামী বঁটাৰ তাম্ৰপত্ৰৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল । কিন্তু এইগৰাকী মহান অসমীয়াই এই বঁটা গ্ৰহণ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে । বঁটা গ্ৰহণ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰি তেওঁ কৈছিল কোনো বিনিময়ৰ আশা নকৰাকৈ তেওঁ ভাৰতীয় স্বাধীনতা সংগ্ৰামত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।এইজনা মহান স্বাধীনতা সংগ্ৰামী পুষ্পলতা দাসৰ ২০০৩ চনৰ ৯ নৱেম্বৰত ৮৮ বছৰ বয়সত মৃত্যু হয়।