গৰমা কুঁৱৰী প্রাচীন অসম বুৰঞ্জীত এই চৰিত্ৰটোৰ বিষয়ে বিস্তৃত বিৱৰণ পোৱা যায়। বুৰঞ্জীখনৰ বৰ্ণনা অনুসৰি, তেওঁৰ নাম আছিল ৰাজকুমাৰী সুশুদ্ধি। তেওঁ গৌড়ৰ এজন ৰজাৰ কন্যা আছিল। যদিও বুৰঞ্জীখনত সেই ৰজাজনৰ নাম স্পষ্টকৈ উল্লেখ নাই, তথাপি ‘পাৎশা’ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে আৰু সেনাপতি ‘তুৰ্বক’ আছিল বুলি বৰ্ণিত। এইবোৰ তথ্যৰ আধাৰত অনুমান কৰিব পাৰি যে সুশুদ্ধিৰ পিতৃ এজন ইছলামধর্মী পাঠান চুলতান আছিল। ইছলামধর্মী পাঠান ৰজাৰ কন্যাৰ নাম ‘সুশুদ্ধি’ হোৱাটো অলপ বিস্ময়কৰ বুলি লাগিলেও, নৱকান্ত বৰুৱাই তেওঁৰ ‘গৰমা কুঁৱৰী’ উপন্যাসত এই নামকৰণৰ যুক্তি আগবঢ়াইছে — তেওঁ উল্লেখ কৰিছে যে সুশুদ্ধিৰ মাতৃ হিন্দু আছিল, আৰু কমতাৰাজ্যৰ পুৰোহিতৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি কন্যাগৰাকীৰ নাম সুশুদ্ধি ৰখা হৈছিল।

সুকুমাৰ মহন্তৰ ঘৰত পোৱা বুৰঞ্জীখনৰ তথ্য মতে, গৌড়েশ্বৰ আৰু কমতাৰ ৰজা (যাক তাত ‘কমতেশ্বৰ’ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে)ৰ মাজত হোৱা সন্ধি অনুসৰি সুশুদ্ধিক কমতেশ্বৰলৈ বিয়া দিয়া হৈছিল। কমতেশ্বৰ ইতিমধ্যেই বিৱাহিত আছিল। তেওঁৰ প্রধান পত্নী আছিল সুলোচনা নামৰ ৰাণী, লগতে তেওঁৰ আঠগৰাকী পত্নী আৰু দুৰ্লভেন্দ্ৰ নামৰ পুত্ৰ আছিল। তথাপি, কমতেশ্বৰে সুশুদ্ধিক সকলোৰে ওপৰত স্থান দি, তেওঁক প্রধান পত্নীৰ মর্যাদা দিছিল।

ৰাজকুমাৰী সুশুদ্ধিয়ে যৌতুকৰ সৈতে আন সামগ্ৰীৰ লগতে ‘হৰগৌৰী সম্বাদ’ নামৰ কাব্যখনো লৈ আহিছিল। ৰাজ অন্তেষপুৰত কমতেশ্বৰ আৰু তেওঁৰ পত্নীসকলক এই পুথিখন পাঠ কৰি শুনাইছিল ৰাজ পুৰোহিত নীলাম্বৰ ব্রাহ্মণৰ পুত্ৰ দীননাথ, চন্দ্ৰভাল আৰু চন্দ্ৰশেখৰে। এই পুথি পঠন চলি থকা সময়তেই চন্দ্ৰশেখৰ আৰু সুশুদ্ধিৰ মাজত প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক গঢ় লয়। পাছত এই ঘটনা প্ৰকাশ হৈ পৰাত কমতেশ্বৰে ৰুষ্ট হৈ সুশুদ্ধিক ৰাজপ্ৰাসাদৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰি নগৰৰ বাহিৰত থাকিবলৈ ঘৰ নিৰ্মাণ কৰি দিলে, আৰু চন্দ্ৰশেখৰক পোতাশালত প্ৰেৰণ কৰিলে।

প্ৰাসাদৰ পৰা বহিষ্কৃত হোৱাৰ পাছত সুশুদ্ধিয়ে নিজৰ দেউতাক বাদশাহলৈ চন্দ্ৰশেখৰৰ ভ্রাতৃ দীননাথৰ মাধ্যমত খবৰ পঠাই ‘হৰগৌৰী সম্বাদ’ আৰু পাঠকৰ সন্ধান কৰিবলৈ অনুৰোধ জনালে। কিন্তু নীলাম্বৰ ব্রাহ্মণে পুথিখন এটা পেড়াত ভৰাই পুখুৰীত পেলাই দিয়াত সেই পুথি সোধিব নাপালেগৈ। এই কথা গৌড়েশ্বৰৰ কাণত পৰাৰ পিছতে তেওঁ অতি ক্রোধিত হ’ল। তাৰ পাছত গৌড়লৈ যোৱা কমতেশ্বৰৰ কটকী দুজন — শতানন্দ আৰু শচীৰায়ে — গৌড়েশ্বৰৰ ওচৰত কমতেশ্বৰৰ বিৰুদ্ধে ভয়ংকৰ অভিযোগ তোলে। তেওঁলোকে কয়, শতানন্দৰ পুত্ৰ কেশৰায়ৰ লগত চন্দ্ৰশেখৰৰ বন্ধুত্বৰ বাবে কমতেশ্বৰে চন্দ্ৰশেখৰক হত্যা কৰি তেওঁৰ মাংস ছলনা কৰি শতানন্দ আৰু শচীৰায়ক খুৱাইছিল। এই অভিযোগৰ পিছত সুশুদ্ধিৰ ষড়যন্ত্র আছিল নে ঘটনাটো সত্যই ঘটিছিল, সেইটো এতিয়াও নিশ্চিতভাৱে জনা নাযায়।

ৰাজকুমাৰী সুশুদ্ধিয়ে যৌতুকৰ অন্য সামগ্ৰীৰ লগত ‘হৰগৌৰী সম্বাদ’ নামৰ কাব্যখনো লৈ আহিছিল। ৰাজ অন্তেষপুৰত কমতেশ্বৰ আৰু তেওঁৰ পত্নীসকলৰ ওচৰত এই পুথিখন দীননাথ, চন্দ্ৰভাল আৰু চন্দ্ৰশেখৰে পঢ়ি শুনাইছিল। এই পঠন–পাঠনৰ মাজতেই চন্দ্ৰশেখৰ আৰু সুশুদ্ধিৰ মাজত প্ৰেমৰ সম্পর্ক গঢ়ি উঠি শাৰীৰিক সম্পৰ্কো সৃষ্টি হয়। পিছত এই বিষয় প্ৰকাশ পাব লাগোঁতেই কমতেশ্বৰে সুশুদ্ধিক ৰাজপ্ৰাসাদৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰি নগৰৰ বাহিৰত পৃথক ঘৰ এটা দি থুৱাই দিলে আৰু চন্দ্ৰশেখৰক পোতাশালত বিনিষ্ট কৰিলে।

প্ৰাসাদৰ পৰা বিতাড়িত হোৱাৰ পিছত সুশুদ্ধিয়ে দীননাথ ব্ৰাহ্মণৰ মাধ্যমেৰে দেউতাক বাদশাহলৈ খবৰ পঠাই ‘হৰগৌৰী সম্বাদ’ আৰু পাঠকৰ পুত্ৰ উভতি বিচাৰিবলৈ কোৱাই দিলে। একে সময়তে নীলাম্বৰ ব্ৰাহ্মণে ‘হৰগৌৰী সম্বাদ’ পুথিখন এটা পেড়াত বান্ধি পুখুৰীত নিক্ষেপ কৰিছিল। পুথি নাপাই গৌড়েশ্বৰ ৰাগান্বিত হয়। তাৰ পিছতে গৌড়লৈ যোৱা কমতেশ্বৰক লক্ষ্য কৰি তেওঁৰ কটকী শতানন্দ আৰু শচীৰায়ে ৰজাৰ আগত ভয়ংকৰ অভিযোগ তোলে — তেওঁলোকৰ পুত্ৰ কেশৰায়ৰ সৈতে চন্দ্ৰশেখৰৰ বন্ধুত্বৰ বাবেই চন্দ্ৰশেখৰক হত্যাকৰি তেওঁৰ শৰীৰৰ মাংস শতানন্দ আৰু শচীৰায়ক খুৱাই দিলে বুলি। এই অভিযোগৰ আড়ালে সুশুদ্ধিৰ কোনো ষড়যন্ত্র আছিল নে প্রকৃততে এই ঘটনা ঘটিছিল — সেইটো স্পষ্ট নহয়।

গৌড়ৰ বাদশ্বাহে নিজৰ পুত্ৰ তুৰ্বকক সুশুদ্ধি আৰু কমতেশ্বৰ দুয়োক ধৰি আনিবলৈ প্ৰেৰণ কৰিছিল। কমতেশ্বৰে দশা বুজি পলাই আহোম ৰজাৰ ওচৰলৈ আশ্ৰয় ললে।

আনফালে সুশুদ্ধিয়ে পিতৃৰ মুখ দেখা নকৰোঁ বুলি দৃঢ় সংকল্প কৰি কছাৰী ৰজা ডেটচুঙলৈ খবৰ পঠালে। তাৰ পিছত ডেটচুঙে খেৰণিচকীলৈ নিজৰ মানুহ পঠালে।সুশুদ্ধিয়ো তাতলৈ আগবাঢ়ি গৈ কছাৰী ৰজাৰ অনুচৰসকলৰ লগত মিলিত হ'ল। ১৪৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দত কছাৰী ৰজাই সুশুদ্ধিক বিয়া কৰি প্রধান পত্নীৰ মর্যাদা প্ৰদান কৰে। সেই সময়ৰপৰা সুশুদ্ধি ‘গৰমা’ নামে পৰিচিত হৈ পৰে। গৌড়ৰ কন্যা হোৱাৰ বাবে তেওঁক মুখে-মুখে “গৌড়মা” বুলি জনাই থকা হয়, যি পিছত লোকমুখে ‘গড়মা’ বা ‘গৰমা’ ৰূপ লৈ বিখ্যাত হয়। কছাৰী ৰজাৰ ঔরষত গৰমাৰ এজন পুত্ৰ জন্ম হয়, যাৰ নাম কছাৰী বুৰঞ্জীৰ মতে মদন কুমাৰ আছিল।

ইতিমধ্যে গৰমাক অনুসৰণ কৰি লাহে-লাহে গৌড়ৰ সৈন্যবাহিনী কছাৰী ৰাজ্যৰ সীমালৈ আগবাঢ়ি আহিল। এই সময়চোৱাত কছাৰীসকলৰ সৈতে কেইবাটাও সৰু-সুৰা সংঘৰ্ষো ঘটিল। ঠিক তেনেতে আহোম ৰজা চুহুংমুং দিহিঙীয়া ৰজাৰ নেতৃত্বত কছাৰী ৰাজ্য আক্ৰমণ কৰে। ১৪৮৬ খ্ৰীষ্টাব্দত ডেটচুঙক হত্যা কৰি গৰমা কুঁৱৰী আৰু তেওঁৰ পুত্ৰক বন্দী ৰূপে লৈ চুহুংমুঙৰ ওচৰত হাজিৰ কৰাই দিয়া হয়।

চুহুংমুঙে ধনশিৰী নদীৰ পাৰতে বাহৰ পাতি গৰমালৈ ২ বছৰকাল সতে ৰাখি থৈছিল (যদিও কছাৰী বুৰঞ্জী মতে এই অৱধি ৬ মাহ)। ৰাজধানীৰ পৰা দূৰৰ বিপদসংকুল সীমান্তপ্ৰান্তত এইদৰে আহোম ৰজাই সময় নিজৰাই কাটোৱাৰ ফলত বিপদৰ সম্ভাৱনা দেখি, এটা ৰাতি কনচেং বৰপাত্ৰ গোহাঁয়ে ধনশিৰীৰ বাহৰত জুই লগাই দিয়ে। তাৰ পিছত আহোম ৰজাই গৰমাক লগ লৈ ৰাজধানীলৈ উভতি আহে।

গৰমাক পিছে-পিছে অনুসৰণ কৰি অহা পাঠান সেনাপতি বিতমালিকক (সুকুমাৰ মহন্তৰ ঘৰত উদ্ধাৰ হোৱা অসম বুৰঞ্জীৰ মতে ‘মীতমাণিক’) মৰঙীৰ ওচৰৰ সংঘৰ্ষত আহোম সেনাই পৰাস্ত কৰে। তাৰ পিছত তুৰ্বকো যুদ্ধত আহোমসকলে হত্যা কৰে। এই সংঘাতত কমতেশ্বৰে আহোম ৰজাক সহায় কৰিছিল বুলি সাতসৰী অসম বুৰঞ্জীৰ তৃতীয়খন বুৰঞ্জীত উল্লেখ পোৱা যায়।

তাৰ পিছত ৰজাবিহীন হৈ পৰা কছাৰী ৰাজ্যৰ বিষয়াসকলে থাপিত-সঞ্চিত ৰজা হিচাপে চুহুংমুঙৰ আশ্ৰয়ত থকা কছাৰী ৰজাৰ কোঁৱৰ তথা গৰমা কুঁৱৰীৰ পুত্ৰ মদন কুমাৰকেই মনোনীত কৰিবলৈ প্ৰস্তুত হয়। কছাৰীসকলৰ এই অনুৰোধ মানি চুহুংমুং ৰজাই নিজৰ এটি কন্যাক মদন কুমাৰৰ সৈতে বিৱাহ দি তেওঁৰ নাম ‘নিৰ্ভয় নাৰায়ণ’ ৰাখি মাইবঙত ৰজা হিচাপে স্থাপন কৰে।

পিছত গৰমা কুঁৱৰী পুত্ৰৰ সৈতে মাইবঙলৈ গ’ল নে চুহুংমুং ৰজাৰ লগতেই থাকিল—এই বিষয়ত সুকুমাৰ মহন্তৰ ঘৰত পোৱা অসম বুৰঞ্জী নীৰৱ। তবে কছাৰী বুৰঞ্জী মতে বিভিন্ন উপহাৰসহ গৰমা কুঁৱৰীকো নির্ভয় নাৰায়ণৰ লগত মাইবঙলৈ পঠাই দিয়া হৈছিল।

সুশুদ্ধি বা গৰমা কুঁৱৰীৰ পিতৃ গৌড়ৰ বাদশ্বাহ আৰু তেওঁৰ প্ৰথম স্বামী কমতেশ্বৰৰ পৰিচয় সম্পৰ্কে অসমৰ বুৰঞ্জীত উল্লেখ নাহিলেও, বিভিন্ন বহিৰাগত সূত্ৰৰ সহায়ত সেই পৰিচয় উদ্ধাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা চলাব পাৰি। ১৪৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দত সুশুদ্ধিৰ কছাৰী ৰজাৰ লগত বিয়া হৈছিল। সেই সময়ছোৱাত কমতাপুৰৰ ৰজা আছিল খেন বংশীয় নীলাম্বৰ, যিজনে ১৪৮০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৪৯৮ খ্ৰীষ্টাব্দলৈ কমতাপুৰ শাসন কৰিছিল। নীলাম্বৰে গৌড়ৰ বিৰুদ্ধে কেইবাটাও সামৰিক অভিযান চলাইছিল। এই সময়ত গৌড়ৰ চুলতান হৈছিল ইলিয়াছ শ্বাহী বংশীয়সকল।

গতিকে সুশুদ্ধি অথবা গৰমা কুঁৱৰীৰ পিতৃ ইলিয়াছ শ্বাহী বংশীয় ১৪৭৪ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৪৮১ খ্ৰীষ্টাব্দলৈ ৰাজত্ব কৰা চামচুদ্দিন ইউচুফ শ্বাহ অথবা ১৪৮১ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৪৮৭ খ্রীষ্টাব্দলৈ ৰাজত্ব কৰা জালালুদ্দিন ফটেহ শ্বাহ হোৱাটো সম্ভৱ। সুশুদ্ধিৰ জীৱনক লৈ নৱকান্ত বৰুৱাই গৰমা কুঁৱৰী নামৰ এখন সুন্দৰ উপন্যাস লিখিছিল যদিও তেওঁ কমতেশ্বৰকদুর্লভনাৰায়ণ ৰূপে চিহ্নিত কৰিছে, যিটো ঐতিহাসিকভাৱে সত্য নহয়। তদুপৰি ৰজা নীলাম্বৰে মন্ত্ৰী শচীপাত্ৰৰ পুত্ৰ মনোহৰৰ ৰাণীৰ লগত প্ৰেম হোৱাৰ সন্দেহত হত্যা কৰি তেওঁৰ মাংস পিতৃক ভক্ষণ কৰাইছিল বুলি পদ্মনাথ গোহাঞিবৰুৱাই তেওঁৰ অসম বুৰঞ্জীত উল্লেখ কৰিছে।

তথ্য সংগৃহীত