প্ৰাচীন ভাৰতীয় গণিতজ্ঞ
গণিত হৈছে বিজ্ঞানৰ এটা ভাগ যি পৰিমাণ, আকৃতি
আৰু সজ্জাৰ যুক্তিৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। অনস্বীকাৰ্য্যভাৱে, গণিত আমাৰ
চাৰিওফালে আছে, দৰাচলতে আমি কৰা সকলো বোৰতে। এইটো কোৱা ভুল নহ'ব,
গণিত আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ সকলোবোৰ কামৰ বাবে অপৰিহাৰ্য্য। ধন, ক্ৰীড়া, স্থাপত্য
(প্ৰাচীন আৰু আধুনিক), দূৰদৰ্শন, মোবাইল সঁজুলি
আৰু আনকি কলা, এই সকলোবোৰৰ সৈতে কিছুমান গাণিতিক ধাৰণা জড়িত
আছে।
ইয়াত কোনো সন্দেহ নাই যে গণিত, সংখ্যাৰ
বিজ্ঞান,
ইত্যাদিৰ ক্ষেত্ৰত আজিৰ ভাৰতীয় গণিতজ্ঞসকলে কেইবাশ বছৰধৰি
আগবঢ়োৱা প্ৰাচীন গণিতজ্ঞসকলৰ অৱদানৰ বাবে
চিৰ ঋণী হৈ ৰ’ৱ। শূন্যৰ পৰা
জ্যামিতিলৈকে, ভাৰতীয় গণিতজ্ঞসকলে কিছুমান মহান ঐতিহাসিক
সাফল্য লাভ কৰিছিল। গণিতৰ ওপৰত বিভিন্ন গ্ৰন্থ ভাৰতীয় গণিতজ্ঞসকলে ৰচনা কৰিছিল।
ত্ৰিকোণমিতি, বীজগণিত, এলগৰিথম্, বৰ্গমূল, ঘনমূল, ঋণাত্মক সংখ্যা, আৰু আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ দশমিক
প্ৰণালীৰ কৌশলবোৰ হৈছে এনে ধাৰণা যিবোৰ প্ৰাচীন ভাৰতৰ ভাৰতীয় গণিতজ্ঞে আৱিষ্কাৰ
কৰিছিল আৰু আজিও বিশ্বজুৰি ইয়াৰ ব্যৱহাৰ হৈ আছে।
ভাৰতীয় গণিতৰ পৃথিৱীত বৈপ্লৱিক
পৰিৱৰ্তন কৰা তেনে কেইগৰাকীমান গণিতজ্ঞ আৰু তেওঁলোকে গণিতৰ জগতত প্ৰকৃততে কি অৱদান
আগবঢ়াইছিল তাৰ বিষয়ে তলত উল্লেখ কৰা হৈছে-
১) আৰ্য্যভট্টঃ যদি আৰ্য্যভট্ট নাথাকিল
হয়, তেন্তে
'০' ৰ আৱিস্কাৰ নহ’লহেতেন। আৰ্য্যভট্ট ভাৰতীয় গণিত আৰু জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ ধ্ৰুপদী যুগৰ এজন শ্ৰেষ্ঠ
ভাৰতীয় গণিতজ্ঞ তথা জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী আছিল। তেওঁ গুপ্ত ৰাজবংশৰ আছিল আৰু শূন্য
সংখ্যাটোৰ মূল্য আৱিষ্কাৰ কৰা ব্যক্তি আছিল। তেওঁ বিশ্বক চাৰিটা দশমিকলৈকে পাইৰ
মূল্যও দিছিল। লগতে এটা বছৰত কিমান দিন থাকে তাৰ গণনাও দিছিল।
২) ভাস্কৰঃ ভাস্কৰ কৰ্ণাটকৰ বিজাপুৰত
জন্মগ্ৰহণ কৰা এজন ভাৰতীয় গণিতজ্ঞ আৰু জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী আছিল। কেলকুলাছত তেওঁৰ
কাম আৰু ইয়াক জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক সমস্যা আৰু গণনাৰ ক্ষেত্ৰত কেনেদৰে প্ৰয়োগ কৰা
হয় সেইটোৱেই তেওঁক যথেষ্ট জনপ্ৰিয় কৰি তোলে। কেৱল কেলকুলাছ নহয়, ভাস্কৰ গাণিতিক, বীজগণিত, গ্ৰহ আৰু গোলকৰ গণিতৰ বিশেষজ্ঞও আছিল।
৩) শ্ৰীনিবাস ৰামানুজনঃ ৰামানুজন
এগৰাকী স্ব-শিক্ষিত ভাৰতীয় গণিতজ্ঞ যিয়ে "টেক্সিকেব নম্বৰ"ৰ ধাৰণাটো
প্ৰস্তুত কৰিছিল। সংখ্যা, উপবৃত্তাকাৰ
কাৰ্য, অব্যাহত
ভগ্নাংশ আৰু অসীম শৃংখলাৰ বিশ্লেষণাত্মক তত্ত্বত তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে ৰামানুজন
আটাইতকৈ জনপ্ৰিয়। সংখ্যাৰ তত্ত্বত তেওঁৰ অৱদান বিভাজন কাৰ্যৰ গুণাগুণৰ অগ্ৰণী
আৱিষ্কাৰৰ সৈতে অন্তৰ্ভুক্ত। ৰামানুজনৰ জীৱন কাহিনী কঠিন আৰম্ভণিৰ সৈতে হৈছিল যি তেওঁৰ
কামৰ দৰেই আশ্চৰ্যজনক।
৪) চি.আৰ. ৰাওঃ এখেত এগৰাকী
ভাৰতীয়-আমেৰিকা মূলৰ গণিতজ্ঞ যি তেওঁৰ অনুমান তত্ত্বৰ বাবে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয়। ৰাও-ব্লেকৱেল
আৰু ক্ৰেমৰ-ৰাও উপপাদ্য (দুয়োটা এষ্টিমেটৰৰ পৰিমাণৰ সৈতে সম্পৰ্কিত) হৈছে তেওঁৰ
শীৰ্ষ আৱিষ্কাৰ। ৰাৱে ১৯ খন দেশৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ৩৮ টা সন্মানীয় ডক্টৰেট
ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ লগতে পৰিসংখ্যা আৰু বিজ্ঞানলৈ তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে কেইবাটাও বঁটা
আৰু পদক লাভ কৰিছিল।
৫) শকুন্তলা দেৱীঃ সৰ্বকালৰ এগৰাকী
জনপ্ৰিয় মহিলা ভাৰতীয় গণিতজ্ঞ যাক মানৱ কম্পিউটাৰ বুলিও জনা গৈছিল। মানসিক গণনাত
তেওঁৰ গতি আৰু শুদ্ধতা অবিশ্বাসী আছিল। শকুন্তলা দেৱীয়ে ডালাছত এটা কম্পিউটাৰৰ
বিৰুদ্ধে প্ৰতিদ্বন্দিতা কৰি ১৮৮১৩৮৫১৭ কিউব ৰুট দিছিল আৰু তাই জিকিছিল! তদুপৰি, তেওঁ ২০১ অংকৰ এটা নম্বৰৰ ২৩ তম মূল
সমাধান কৰিবলৈ বিশ্বৰ দ্ৰুততম কম্পিউটাৰ ইউ.এন.আই.ভি.এ.চি.ৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতা
কৰিবলৈ আগবাঢ়ি গৈছিল আৰু তেওঁ সেইটোও জিকিছিল! তেওঁ এগৰাকী অসামান্য প্ৰতিভা আৰু
বিশ্ব ৰেকৰ্ড থকা মহিলা আছিল।
৬) ব্ৰক্ষ্মগুপ্তঃ তেওঁ অতীতৰ এগৰাকী
প্ৰখ্যাত গণিতজ্ঞ আছিল আৰু ফিবোনাচি পৰিচয় উদ্ভাৱন কৰা ব্যক্তি আছিল। তেওঁ বিশ্বক
চাইন টেবুলৰ লগতে পাইথাগোৰিয়ান ট্ৰিপলছ-ও দিছিল। তেওঁৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ
অৱদান আছিল '০' ৰ প্ৰৱৰ্তন আৰু এইটো সত্য যে ই একো
নহয়। সপ্তম শতিকাত ব্ৰহ্মগুপ্তই দ্বিঘাত সমীকৰণ সমাধানৰ প্ৰথম সাধাৰণ সূত্ৰ
আৱিষ্কাৰ কৰে।
৭) হেমচন্দ্ৰঃ তেওঁ এজন জৈন দাৰ্শনিক, পণ্ডিত আৰু এজন ব্যতিক্ৰমী গণিতজ্ঞ
আছিল। তেওঁ নিজে ফিবোনাচিৰ আগতেই ফিবোনাচি ক্ৰমটো (Fibonacci
Sequence) বৰ্ণনা কৰিছিল। তেওঁ দৈৰ্ঘ্যৰ কেডেন্সএন-ৰ সৈতেও কাম কৰিছিল। তেওঁৰ
প্ৰজন্মৰ দ্বাৰা প্ৰডিজি হিচাপে সুপৰিচিত হেমচন্দ্ৰই কালিকলাসৰ্ভজনা, অৰ্থাৎ "কলী যুগৰ সৰ্বজ্ঞা"
উপাধি অৰ্জন কৰিছিল।
Disclaimer: The opinions expressed in this article are those of the author's. They do not purport to reflect the opinions or views of The Critical Script or its editor.
Newsletter!!!
Subscribe to our weekly Newsletter and stay tuned.
Related Comments