বিশ্বৰ প্ৰতিটো মুক্ত জাতিৰ নিজস্ব পতাকা আছে। জাতীয় পতাকা এখন মুক্ত দেশৰ প্ৰতীক। ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টত ভাৰতে ব্ৰিটিছৰ পৰা স্বাধীন হোৱাৰ কিছুদিন পূৰ্বে ১৯৪৭ চনৰ ২২ জুলাইত অনুষ্ঠিত সংবিধান সভাৰ বৈঠকত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকা বৰ্তমানৰ ৰূপত গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। ২০২২ চনৰ ১৫ আগষ্টত ভাৰতে পালন কৰিব ৭৫ সংখ্যক স্বাধীনতা দিৱস। স্বাধীনতা দিৱস উদযাপন কৰাৰ আগতে আহক আমি সকলোৱে আমাৰ জাতীয় পতাকাৰ গৌৰৱৰ কথা মনত পেলাওঁ। ১৯৪৭ চনৰ আগতে আমাৰ ভাৰতীয় পতাকাখনে দেখা পৰিৱৰ্তনসমূহ আৰু বছৰ বছৰ ধৰি ইয়াৰ বিকাশ কেনেকৈ হৈছে? আজি আমি যি জাতীয় পতাকা দেখিছো, সেইখনে ভাৰতক বিশ্বৰ বাকী অংশৰ আগত প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ আগতে বহুবাৰ পৰিৱৰ্তন হৈছিল।

আমি স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰ উদযাপন কৰাৰ সময়তে আমাৰ জাতীয় পতাকাৰ বিষয়ে কিছু বিশেষ তথ্য ইয়াত উল্লেখ কৰা হ’ল :

• ভাৰতে ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ পৰা স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ ঠিক আগতে ১৯৪৭ চনৰ ২২ জুলাইত ভাৰতীয় পতাকা গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকাৰ তিনিটা ৰঙ আৰু ইয়াৰ মাজৰ অশোক চক্ৰই অৰ্থাত গেৰুৱাই সাহস আৰু ত্যাগ,  বগাই সত্য, শান্তি, আৰু বিশুদ্ধতা, সেউজীয়া ৰঙে সমৃদ্ধি আৰু অশোক চক্ৰই ধৰ্মৰ নিয়মসমূহক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পতাকাৰ প্ৰস্থ আৰু দৈৰ্ঘ্যৰ অনুপাত ৩:২। পতাকাৰ তিনিটা ফিটা প্ৰস্থ আৰু দৈৰ্ঘ্য সমান হ’ব লাগে। 

• স্বাধীনতা সংগ্ৰামী পিঙ্গলি ভেংকয়া হৈছে আধুনিক ভাৰতীয় জাতীয় পতাকাৰ জন্মদাতা। বৰ্তমান ব্যৱহৃত ভাৰতীয় জাতীয় পতাকাখনৰ ৰূপাংকন কৰিছিল অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ শিক্ষাবিদ তথা স্বাধীনতা সংগ্ৰামী পিংগালি ভেংকয়াই। কৰে৷ ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টত নতুন দিল্লীৰ ইণ্ডিয়া গেটৰ ওচৰৰ প্ৰিন্সেছ পাৰ্কত প্ৰথম প্ৰধানমন্ত্ৰী জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ইয়াক উন্মোচন কৰে। ১৪ আগষ্টত সংবিধান সভাৰ মাজনিশাৰ অধিবেশনত অন্তৱৰ্তীকালীন গৱৰ্ণৰ জেনেৰেলৰ পদ লর্ড লুই মাউন্টব্যাটেনক দিয়াৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়।
  

• ১৯০৬ চনৰ ৭ আগষ্টত কলিকতাৰ পাৰ্চী বাগান চৌহদত(গিৰিশ পাৰ্ক)  প্ৰথম ভাৰতীয় পতাকা উত্তোলন কৰা হয়। এই পতাকা ভাৰতৰ প্ৰথম বেচৰকাৰী পতাকাসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম আছিল। প্ৰথম পতাকাত ধৰ্মীয় প্ৰতীক দেখুওৱা হৈছিল আৰু তাত আঠপাহ গোলাপ আৰু বন্দে মাতৰম খোদিত আছিল আৰু ইয়াত সেউজীয়া (ওপৰত), হালধীয়া (মাজত) আৰু ৰঙা (তলত) ৰঙৰ তিনিডাল ৰেখা আছিল। এই পতাকাখন শচীন্দ্ৰ প্ৰসাদ বসু আৰু হেমচন্দ্ৰ কানুংগোৱে ৰূপাংকন কৰিছিল।

• জাৰ্মানীৰ ষ্টুটগাৰ্টত অনুষ্ঠিত দ্বিতীয়খন সমাজবাদী আন্তৰ্জাতিক সন্মিলনত আংশিক সংশোধন কৰি ভাৰতীয় পতাকাৰ দ্বিতীয় সংস্কৰণ উত্তোলন কৰে মেডাম ভিকাজী কামাই। উল্লেখযোগ্য যে মেডাম কামা হৈছে বিদেশী মাটিত ভাৰতীয় জাতীয় পতাকা উন্মোচন কৰা প্ৰথমগৰাকী ব্যক্তি। তেওঁ ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলনৰ অন্যতম বিশিষ্ট ব্যক্তি আছিল। 

• পতাকাৰ আন এটা সংস্কৰণত গৃহ শাসন আন্দোলনৰ সময়ত ১৯১৭ চনত ড০ এনি বেছান্ত আৰু লোকমান্য বাল গংগাধৰ তিলকে তৃতীয় পতাকা উত্তোলন কৰে। ইয়াৰ দুডাল ৰেখা আছিল, ৰঙা আৰু সেউজীয়া ।ইয়াৰ ওপৰত বাওঁফালে ইউনিয়ন যুক্তৰাজ্যৰ পতাকা আৰু ওপৰৰ সোঁফালে এটা অৰ্ধচন্দ্ৰ আছিল। ইয়াৰ উপৰিও নক্ষত্ৰমণ্ডলক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ ইয়াৰ সাতটা পদ আছিল।

• ১৯২১ চনত চতুৰ্থ প্ৰকাৰৰ পতাকা ব্যৱহাৰ কৰা হয়। নতুন পতাকাখনত বগা, সেউজীয়া আৰু ৰঙা ৰেখা আছিল, বগা ৰঙৰ ৰেখাই ধৰ্মীয় সংখ্যালঘুসকলক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল, সেউজীয়াই মুছলমানক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল আৰু ৰঙা ৰঙৰ ৰেখাই হিন্দুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। মাজত এটা স্পিনিং হুইল আছিল। মহাত্মা গান্ধীৰ দৰ্শন অনুযায়ী এই পতাকা আছিল। 

• আইনত কেৱল খাদী বস্ত্ৰৰেহে জাতীয় পতাকা প্ৰস্তুত কৰাৰ নিয়ম আছে। ভাৰতীয় মানক ব্যুৰোৱে এই পতাকা উৎপাদনৰ পদ্ধতি আৰু নিৰ্দিষ্ট নিয়ম-কানুন স্থিৰ কৰি দিছে। উৎপাদনৰ অধিকাৰ খাদী উন্নয়ন আৰু গ্ৰামীণ শিল্প কমিশ্যনৰ হাতত ন্যস্ত। এই কমিশ্যনে বিভিন্ন আঞ্চলিক গোষ্ঠীক উৎপাদনৰ অধিকাৰ দিব পাৰে। 

১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টত ২০০ বছৰীয়া ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক নিয়ন্ত্ৰণৰ পৰা ভাৰতে স্বাধীনতা অৰ্জন কৰিছিল। স্বাধীনতা সংগ্ৰামী সকলৰ বিশাল সাহস আৰু ত্যাগে ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টত ব্ৰিটিছক উৎখাত কৰি আমাৰ জাতিটো মুক্ত কৰিছিল।

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        সহায় লৈ