উমানন্দ মন্দিৰৰ আভাস

উমানন্দ মন্দিৰ গুৱাহাটীৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ ওপৰত ময়ুৰ দ্বীপত অৱস্থিত ভগৱান শিৱৰ অন্যতম বিখ্যাত আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ মন্দিৰ। এই  উপাসনাস্থলীৰ নামকৰণ ভগৱান শিৱৰ নামেৰে উচৰ্গা কৰা হৈছে। ‘উমানন্দ’ নামটো হিন্দী শব্দ দুটাৰ পৰা আহিছে, ‘উমা’ যিটো ভগৱান শিৱৰ পত্নীৰ আন এটা নাম আছিল আৰু ‘আনন্দ’ যাৰ অৰ্থ সুখ। আচলতে ময়ুৰ দ্বীপটো আটাইতকৈ সৰু বসতিপ্ৰধান দ্বীপবোৰৰ ভিতৰত এটা আৰু আটাইতকৈ ধুনীয়া দ্বীপবোৰৰ ভিতৰতো অন্যতম। মন্দিৰৰ চৌপাশ আৰু দ্বীপটোৰ ঐশ্বৰিক সৌন্দৰ্য্যই ইয়াক প্ৰকৃতিপ্ৰেমীসকলৰ বাবে এক আশ্ৰয়স্থল কৰি তুলিছে।

ভস্মকল বা ভস্মকুট নামৰ পাহাৰৰ ওপৰত এই মন্দিৰটো অৱস্থিত।  উমানন্দ মন্দিৰটো সুন্দৰকৈ নিৰ্মাণ কৰিছিল দক্ষ অসমীয়া শ্ৰমিকসকলে। ভগৱান শিৱৰ বাহিৰেও আন ১০ জন হিন্দু দেৱতা আছে যাৰ মূৰ্তি মন্দিৰত বাস কৰে।

উমানন্দ মন্দিৰৰ ইতিহাস

১৬৮১ চনৰ পৰা ১৬৯৪ চনলৈ উমানন্দ মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। আহোম বংশৰ অন্যতম শক্তিশালী শাসক ৰজা গদাধৰ সিংহই এই মন্দিৰটো নিৰ্মাণ কৰিছিল। এক কিংবদন্তি অনুসৰি ভগৱান শিৱ এই দ্বীপত ভায়ানন্দ নামেৰে বাস কৰিছিল।  ভগৱান শিৱ ইয়াত ভাস্মুক ৰূপত বাস কৰিছিল। কালিকা পুৰাণৰ মতে সৃষ্টিৰ আৰম্ভণিতে এই স্থানত শিৱই তেওঁৰ দেহত ভস্ম প্ৰয়োগ কৰি মাতৃ পাৰ্বতীক (তেওঁৰ পত্নীক) জ্ঞান প্ৰদান কৰিছিল। এইটোও বিশ্বাস কৰা হয় যে যি সময়ত ভগৱান শিৱ এই পাহাৰত ধ্যানত ব্যস্ত আছিল,তেতিয়া  কামদেৱে ভগৱান শিৱক ধ্যানৰ সময়ত বিচলিত কৰিছিল,  তাৰ পিছত শিৱৰ ক্ৰোধৰ জুইত এই পাহাৰতে কামদেৱক ছাইলৈ পৰিণত কৰিছিল, সেয়েহে ইয়াৰ নাম ভস্মকুত হৈ পৰিছিল।  হিন্দু মূৰ্তিৰ মতে তেওঁক ‘কামাখ্যা’ অনা দেৱী ‘উৰ্বশী’ ইয়াত বাস কৰিছিল। সেয়েহে যি দ্বীপত এই মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছে তাক ‘উৰ্বশী’ দ্বীপ বুলিও কোৱা হয়। 

১৮৯৭ চনত হোৱা এক বিধ্বংসী ভূমিকম্পত মূল মন্দিৰটোৰ যথেষ্ট ক্ষতিসাধন হৈছিল। পিছত এই মন্দিৰটো স্থানীয় এজন ব্যৱসায়ীয়ে পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। উমানন্দ মন্দিৰটো সুন্দৰকৈ নিৰ্মাণ কৰিছিল দক্ষ অসমীয়া শ্ৰমিকসকলে।

উমানন্দ মন্দিৰৰ স্থাপত্য

যদিও এই মন্দিৰটো ভগৱান শিৱক উৎসৰ্গিত, তথাপিও ইয়াত আন দহজন হিন্দু দেৱ-দেৱীৰ মন্দিৰ আছে। উমানন্দ মন্দিৰত সূৰ্য্য, গণেশ, শিৱ আৰু দেৱীৰ প্ৰতিমা, বিষ্ণুৰ দহ অৱতাৰ পোৱা যায়।  মন্দিৰটো নিজৰ মাজতে অসমীয়া শিল্পী আৰু স্থপতিবিদসকলৰ নিপুণতাৰ প্ৰতিমূৰ্তি। ভগৱান শিৱই ধ্যান কৰিবলৈ বহি থকা শিলটোক বহু গছ-গছনিয়ে আগুৰি আছে।

উমানন্দ মন্দিৰত উদযাপন কৰা উৎসৱ

বিশ্বাস কৰা হয় যে, অমাৱস্যাৰ দিনা ইয়াত পূজা কৰিলে সোমবাৰে পৰিলে সৰ্বোচ্চ আনন্দ পোৱা যায়। শিৱ চতুৰ্দশী হৈছে আটাইতকৈ ৰঙীন উৎসৱ যিটো ইয়াত বছৰি অনুষ্ঠিত হয়। এই উপলক্ষে বহু ভক্তই মন্দিৰলৈ গৈ দেৱতাক পূজা কৰে।মহা শিৱৰাত্ৰী এই মন্দিৰত অতি ধুমধামেৰে পালন কৰা হয়। যিহেতু মন্দিৰটো ভগৱান শিৱক উৎসৰ্গিত, সেয়ে ইয়াত এই উৎসৱৰ সৰ্বোচ্চ গুৰুত্ব আছে।